Vremenske prilike pogoduju napadu ploda i vreme je da se uradi zaštita od štetočine – lešnikov surlaš. Tek zametnute plodove larva jede i tada plod postaje neupotrebljiv i šteta može biti za Vas i do 100%.
Lešnikov surlaš (Balaninus- Curculio nucum) je tvrdokrilac iz porodice pipa.
Najznačajnija je i najpoznatija štetočina leske i najčešći uzrok nerodnosti leske. Odrastao insekt je sa dugom tankom rilicom žuto smeđe boje – boje je lešnika. Larva je bela sa smeđom glavom. Lešnikov surlaš je isključivo štetočina leske. Prisutan u svim našim krajevima.
Kako prepoznati prisustvo napasti lešnikov surlaš?
Štete pričinjavaju i larve i odrasli insekti. Odrasli insekti oštečuju lišće i plodove, a larve unutrašnjost plodova. Odrasli insekti izgrizaju mlado lišće praveći male rupe, a ženke buše mlade tek zametnute plodove koji opadaju. Ubodna mesta na plodovima su posebno značajna, jer oštećene plodove redovno naseljavaju fitopatogene gljive, prouzrokovači truleži, naročiro ako krajem maja i početkom juna imamo učestale kišne periode. U takvim uslovima imamo propadanje više od 50% roda leske zbog razvoja truleži plodova leske.
Ciklus razvoja lešnikovog surlaša
Lešnikov surlaš ima jednu generaciju tokom 1-3 godine. Odrasli insekti javljaju se u kasno proleće, početkom maja meseca. Nakon pojave imaga se dopunski hrane lišćem. U periodu kada su plodovi formirani, gotovo dostigli konačnu veličinu, dolazi do kopulacije (parenja), nakon čega ženke polažu jaja. Ženka progriza čvrsti omotač ploda i u načinjeni otvor položi jedno jaje, nakon čega otvor zatvori izgrizotinama tako da se on teško uočava.
Ispiljena larva u plodu provede čitav život, hrani se jezgrom ploda i plod puni izmetom, tako da on postaje neupotrebljiv. Obično u jednom plodu se nalazi jedna larva. Nakon 25-32 dana, kada se razvije, larva napušta plod kroz napravljeni okruglasti otvor i spušta se u zemlju, gde na dubini 10-15cm zaprede kokon i tako provede zimu. Na proleće deo larvi se preobrati u odrasle jedinke, a deo ostaje ostaje u tom stadijumu – dijapauzi naredne 1-3 godine.
Suzbijanje Suzbijaju se samo odrasle jedinke.
Suzbijanje se vrši od početka pojave odraslih jedinki, u periodu dopunske ishrane, primenom insekticida sa kontaktnim i digestivnim delovanjem (početak maja do kraja juna meseca). Zbog skrivenog načina života larve je nemoguće hemijski suzbijati, međutim, obzirom da se larve preobražavaju u lutke u zemljištu, i to na dubini od samo nekoliko centimetara, obradom zemljišta oko stabla, dubokim prekopavanjem, ili sakupljanjem oštećenih plodova sa larvama, može se značajno smanjiti brojnost ove štetočine.
Vesna Nišavić Veljković, PSSS Čačak
SAVET PIS VOJVODINA
Zasadi leske se nalaze u fazi razvoja ploda. U ovoj fazi razvoja leske, ženka lešnikovog surlaša (Curculio nucum), pravi otvore na plodu u koje polaže jaja. U cilju suzbijanja imaga i sprečavanja polaganja jaja, preporučuje se primena insekticida:
- Karate Zeon (a.m.lambda-cihalotrin) 0,2 l/ha
Vremenski uslovi su povoljni za ostvarivanje infekcija gljivom prouzrokovačem pepelnice leske (Phyllactinia guttata). U cilju zaštite lisne mase, preporučuje se primena fungicida: C (a.m.penkonazol) 0,025%