PREDUSEV – Soja je veoma dobar predusev za većinu gajenih biljaka, jer ostavlja zemljište u rastresitom stanju, čisto od korova, a izborom sorti soje različite dužine vegetacije može se podešavati vreme žetve, kako bi se zemljište na vreme obradilo i pripremilo za narednu setvu. Dobri predusevi za soju su strna žita, kukuruz, šećerna repa, kao i većina povrtarskih vrsta. Ne preporučuje se setva soje nakon suncokreta i uljane repice jer ove biljne vrste imaju zajedničke bolesti, kao ni gajenje soje iza ostalih leguminoza ili u monokulturi.
OSNOVNA OBRADA – Osnovnu obradu zemljišta za gajenje soje neophodno je obaviti u jesenjem periodu uz unošenje fosfornih i kalijumovih đubriva. Prolećna osnovna obrada dovodi do smanjenja prinosa, te se ona ne preporučuje za soju, kao ni za većinu ostalih useva. Dubina osnovne obrade zavisi od preduseva i količine žetvenih ostataka na parceli, a izvodi se na dubinu od 20-30 cm.
PREDSETVENA PRIPREMA – Obično se vrši u dva prohoda, zatvaranje brazde rano u proleće i finalna priprema nekoliko dana pre setve na dubinu setvenog sloja. Prolećna priprema zemljišta za setvu soje mora biti kvalitetna, a parcela što ravnija, kako bi se mogla izvršiti setva na istu dubinu zbog ujednačenog nicanja i smanjenja gubitaka u žetvi.
IZBOR SORTE
Preporuka je da se seje više različitih sorti soje, a na gazdinstvima sa većom površinom pod sojom, izbor više sorti različitih grupa zrenja doprinosi boljoj organizaciji poslova.
Prednost Instituta za ratarstvo i povrtarstvo je upravo u tome što proizvođačima nudi veliki broj različitih sorti soje, od najranijih (000 i 00 grupe zrenja) do srednjekasnih (II grupa zrenja), pogodnih za gajenje u različitim regionima.
Preporuka NS SEME sorti soje za setvu u 2015. godini
| 000 i 00 grupa zrenja | 0 grupa zrenja | I grupa zrenja | II grupa zrenja |
| FAVORIT | VALJEVKA | SAVA | VOJVOĐANKA |
| NS KAĆA | GALINA | VIKTORIJA | VENERA |
| FORTUNA | NS PRINCEZA | NS MAKSIMUS | RUBIN |
| MERKUR | BALKAN | TRIJUMF | |
| TAJFUN | NOVOSAĐANKA | NS FANTAST | |
| NS APOLO | NS ZITA | ||
VREME SETVE – Setva soje se obavlja kada temperatura zemljišta dostigne 10-12 stepeni. Datumski gledano ovaj period se poklapa sa krajem marta i početkom aprila, ali ipak treba voditi računa o meteorološkim uslovima u pojedinim godinama. Sorte soje duže vegetacije seju se prve, jer one najviše smanjuju prinos u kasnijoj setvi, zatim srednjestasne sorte soje iz I grupe zrenja i rane sorte soje 0 i 00 grupe zrenja. Ako se soja gaji kao postrni usev bitno je nakon skidanja preduseva odmah izvršiti obradu zemljišta i setvu kako bi se sačuvala vlaga. Postrna setva se preporučuje isključivo na parcelama na kojima postoji mogućnost navodnjavanja. Sorte soje 00 grupe zrenja u postrnoj setvi seju se do kraja juna, a veoma rane sorte soje iz 000 grupe zrenja mogu se sejati i u prvoj sedmici jula.
GUSTINA SETVE – Soja se obično seje na međuredni razmak od 45 ili 50 cm, ali je moguća i setva na međuredu od 70 cm ili uskoredno na 12,5 ili 25 cm, uz uslov da se ispoštuje optimalni broj biljaka po jedinici površine u skladu sa grupom zrenja. Razmak biljaka u redu zavisi od međurednog razmaka i same sorte soje, odnosno grupe zrenja kojoj izabrana sorta soje pripada, a kreće se od 3 do 5,5 cm (kod međurednog razmaka od 50 i 70 cm). Optimalan broj biljaka za srednjestasne sorte soje, iz I grupe zrenja, iznosi 450 000 biljaka po hektaru, za srednje kasne sorte soje iz II grupe zrenja 400 000 biljaka, za srednjerane sorte iz 0 grupe zrenja 500 000 biljaka po hektaru i rane sorte soje iz 00 grupe zrenja 550 000 biljaka po hektaru. Preporučeni sklop za veoma rane sorte soje iz 000 grupe zrenja iznosi 550-600 000 biljaka po hektaru. U uslovima uskoredne setve sklop biljaka se može povećati za 10-15%, kao i u postrnoj setvi soje.
DUBINA SETVE – Veoma je bitno da dubina setve na celoj parceli bude ujednačena što je preduslov za ujednačeno nicanje, a na kraju vegetacije i ujednačeno sazrevanje useva na parceli. Preporučena dubina setve je 4-5 cm. Na lakšim, peskovitim zemljištima, kao i u uslovima pojave suše u setvi, setva treba da je na većoj dubini (5-6 cm), dok na težim i vlažnim zemljištima oko 4 cm.
INOKULACIJA SEMENA – Inokulacija semena soje neposredno pre setve mikrobiološkim preparatom NS Nitragin, obavezna je agrotehnička mera. Inokulacija doprinosi povećanju broja kvržica na korenu i njihove aktivnosti što se pozitivno odražava na prinos soje. Veoma je bitno da inokulisano seme ne bude izloženo dejstvu sunčevih zraka neposredno pre setve, jer sunčevi zraci deluju pogubno na ove bakterije.
ĐUBRENJE – Unošenje mineralnih đubriva specifično je za svaku proizvodnu parcelu i zavisi od tipa zemljišta, količine hraniva u njemu, načina proizvodnje (sa ili bez navodnjavanja), kao i od planiranog prinosa soje. Za stvaranje jedne tone zrna soje po hektaru neophodno je da usev ima na raspolaganju oko 70-100 kg azota, 16-27 kg fosfora i 36-60 kg kalijuma. Većinu azota biljke soje usvajaju iz vazduha pomoću simbiozne aktivnosti sa kvržičnim bakterijama. Neophodne su manje količine azota u početnom rastu mladih biljaka dok se na korenu još nisu formirale nodule, pa se preporučuje sa predsetvenom primenom unošenje manjih količina azota u zemljište, oko 30-40 kg/ha. Fosfor i kalijum se unose u zemljište u jesen, sa osnovnom obradom zemljišta, a količine se određuju na osnovu analize zemljišta. Ne preporučuje se prihranjivanje soje u toku vegetacije, kao ni predsetvena primena đubriva urea koje ima produženo delovanje, jer se biljke tada opredeljuju za lakše dostupan azot iz zemljišta i ne formiraju se kvržice na korenu biljaka. Prihranjivanje soje azotnim đubrivima ima smisla samo na kiselim zemljištima gde je onemogućen rad kvržičnih bakterija.
AGROTEHNIČKE MERE U TOKU VEGETACIJE – Preporučuje se međuredna kultivacija u dva navrata radi postizanja idealnog vazdušnog režima površinskog sloja zemljišta za razvoj i aktivnost kvržica na korenu, kao mera za suzbijanje korova u soji i radi sprečavanja gubitka vlage iz zemljišta. Zaštita od glodara u proleće, od grinja i gusenica u toku vegetacije vrši se po potrebi. Navodnjavanje je agrotehnička mera koja doprinosi povećanju prinosa, ali i ujednačenom klijanju i nicanju u slučaju sušnog proleća. U cilju ujednačenijeg nicanja u uslovima suše i lošije obrade zemljišta može se nakon setve izvesti valjanje površine parcele glatkim valjcima kako bi se ostvario što bolji kontakt semena sa setvenim slojem zemljišta.
ODELJENJE ZA SOJU INSTITUT ZA RATARSTVO I POVRTARSTVO NOVI SAD