Nakon sprovođenja Popisa poljoprivrede 2012. godine i Ankete o strukturi poljoprivrednih gazdinstava 2018, realizacija Popisa poljoprivrede 2023. obezbedila je kontinuitet u prikupljanju strukturnih podataka iz oblasti poljoprivrede. Prikupljeni podaci oslikali su stanje u poljoprivredi i kao sumarni koristiće se za statističke analize koje će omogućiti donošenje odgovarajućih odluka za podršku poljoprivrednoj proizvodnji i njenom razvoju. Posebne publikacije sa analizom stanja u oblasti poljoprivrede Republike Srbije biće raspoložive u prvoj polovini 2025. godine.
Republički zavod za statistiku objavio je pregled osnovnih pokazatelja u poljoprivredi Republike Srbije, koji je dobijen na osnovu konačnih rezultata Popisa poljoprivrede 2023. Osnovni pokazatelji se odnose na broj poljoprivrednih gazdinstava, površinu korišćenog poljoprivrednog zemljišta – ukupno i prema kategorijama korišćenja, stočni fond, navodnjavanje, mehanizaciju i radnu snagu na poljoprivrednim gazdinstvima.
Prema konačnim podacima Popisa poljoprivrede 2023. broj poljoprivrednih gazdinstava u Republici Srbiji je 508.325. Od ukupnog broja poljoprivrednih gazdinstava, 506.323 (99,6%) jesu porodična poljoprivredna gazdinstva, dok 2.002 gazdinstva jesu gazdinstva pravnih lica i preduzetnika. Najveći broj poljoprivrednih gazdinstava (224.433) nalazi se u Regionu Šumadije i Zapadne Srbije. Najveće učešće u ukupnom broju poljoprivrednih gazdinstava ima Zlatiborska oblast (8,5%).
Površina korišćenog poljoprivrednog zemljišta (KPZ) je 3.947.257 ha, gde oranice i bašte čine 77,7%, voćnjaci 6%, vinogradi 0,6%, 14,5% livade i pašnjaci,1% okućnica. Najveća površina poljoprivrednog zemljišta koristi se u Regionu Vojvodine, 1.499.521 ha. Poljoprivredna gazdinstva raspolažu i sa 122.257 ha nekorišćenog poljoprivrednog zemljišta, 504.104 ha zemljišta pod šumom i 190.242 ha ostalog zemljišta.
U toku poljoprivredne 2022/2023. godine 27,5% gazdinstava (od čega 26% iz Zlatiborske oblasti), navodnjavalo je 8,3% KPZ uglavnom podzemnim vodama na gazdinstvu – površinski. Najviše navodnjavana kultura bila je kukuruz. Moguće navodnjavane površine KPZ Republike Srbije iznose 11,5% (prema dostupnosti izvora za navodnjavanje).
Od ukupnog broja gazdinstava 61,7% (313.425) gaji stoku, pri čemu je najzastupljenija veličina stada: 3-9 grla goveda, 1-2 grla svinja, 3-9 grla ovaca. Goveda i ovce se najviše gaje u Regionu Šumadije i Zapadne Srbije, a svinje i živina u Regionu Vojvodine. U strukturi stočnog fonda zastupljena su: goveda-725.428; svinje-2.263.705; ovce-1.702.682; koze-149.558; živina-21.604.693; košnice pčela-1.261.323 (29.667 gazdinstava).
Ukupan broj dvoosovinskih traktora je 482.498, pri čemu jedan traktor u proseku obrađuje 6,7 ha KPZ. U poljoprivrednoj proizvodnji 7 od 10 gazdinstava koristi sopstveni traktor, 73,8% traktora je starije od 20 godina.
Broj lica koja se bave poljoprivredom iznosi 1.157.319. Najviše poljoprivrednih gazdinstava (69%) ima jedno do 2 lica koja obavljaju poljoprivrednu proizvodnju. Što se tiče starosne strukture porodičnih poljoprivrednih gazdinstava, 44,7% nosioca gazdinstava ima preko 65 godina, dok 15-25 godina ima svega 0,9%. Najviše mladih nosilaca gazdinstava (do 40 godina) ima 17.300 (37%) gazdinstava, koja se nalaze u regionu Vojvodine.
U ukupnom broju menadžera, žene učestvuju sa 23%. Kada je u pitanju obrazovanje upravnika gazdinstva 53,7% poseduje iskustvo stečeno praksom, 38,1 % ima završenu srednju školu, 7,9% visoku školu ili fakultet i 0,3% pohađalo je kurseve iz oblasti poljoprivrede.
Region Šumadije i Zapadne Srbije je region sa najvećim brojem lica koja obavljaju samo poljoprivredne aktivnosti na porodičnim gazdinstvima-310.898 lica. Od ukupnog broja poljoprivrednih gazdinstava druge profitabilne aktivnosti je obavljalo 63.684 gazdinstava (13%). Najveće učešće poljoprivrednih gazdinstava koja su obavljala druge profitabilne aktivnosti (16%) je u regionu Šumadije i Zapadne Srbije, od čega 26,6% su gazdinstva koja se bave preradom voća i povrća, 26% preradom mleka, 9,5% preradom mesa i 1,4% seoskim turizmom.
Izvor: RZS Zorica Zdravković, savetodavac za agroekonomiju