Mladi orao krstaš koji je pronađen iznemogao 30. decembra 2020. u ataru sela Prigrevica kod Apatina uginuo je nakon nekoliko dana u prihvatilištu za divlje životinje Zoološkog vrta “Palić”Društvo za zaštitu i proučavanje ptica Srbije saopštilo je da je laboratorijska analiza utvrdila da je uzrok smrti trovanje olovom.
Mladi krstaš, koji se u proleće 2020. izlegao u Slovačkoj, nakon napuštanja roditeljskog gnezda krenuo je u pustolovinu koja se po njega završila kobno.
Do sticanja polne zrelosti mladi orlovi uobičajeno istražuju velika prostranstva, usavršavajući veštine koje su im neophodne za preživljavanje. Tako je tokom januara i februara ove godine širom Vojvodine i u okolini Beograda zabeleženo 13 mladih krstaša.
Nesrećnog orla na njivi pronašli su lovci iz Prigrevice, te obavestili ornitologa Nenada Sprema. Potom se u spasavanje, u Srbiji kritično ugroženog krstaša, uključio i Pokrajinski zavod za zaštitu prirode, a ptica je prebačena na pregled i lečenje u Zoološki vrt „Palić“. Orao je na desnoj nozi posedovao metalni prsten koji je pomogao da se sazna vreme i mesto na kome je obeležen.
I pored velikog truda veterinara iz Subotice, orao je početkom januara uginuo. Rentgenski snimci pokazali su da je ptica u sebi imala predmete nalik na olovnu sačmu. Obdukciju i ekotoksikološku analizu, na osnovu koje je utvrđen uzrok uginuća, uradio je Naučni institut za veterinarstvo „Novi Sad“.
– Orao nije upucan, ali je pojeo neku životinju koja je ubijena iz puške sačmarice i u telo je ishranom uneo olovne kuglice. Orlovi ne prezaju od hranjenja leševima, te su česte žrtve trovanja – pojašnjava Milan Ružić, izvršni direktor Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije.
U tkivu jetre mladog krstaša sadržaj olova bio je 5 puta veći od nivoa koji je smrtonosan za velike orlove, navodi se u izveštaju o ispitivanju koga je potpisao dr sci. vet. med. Radomir Ratajac sa Naučnog instituta za veterinarstvo „Novi Sad“.
– Olovo je visokotoksičan metal koji izaziva tešku anemiju i utiče na nervni sistem, krvotok, jetru i bubrege. Trovanje olovom izaziva letargiju, slepilo, paralizu pluća i crevnog trakta, napad i smrt, kako kod životinja, tako i kod ljudi – navode u Društvu za zaštitu i proučavanje ptica Srbije.
Prema istraživanju koje su ornitolozi iz DZPPS uradili u Srbiji se godišnje u ribnjake, jezera i reke ispuca oko 5,5 tona olovne sačme. Na ovaj način svake godine više od 20 miliona novih kuglica olova dospeva u životnu sredinu, čime se ugrožava javno zdravlje i bezbednost građana.
– Za nas koji radimo na zaštiti orla krstaša vest o gubitku svake jedinke je veliki udarac. Poražavajuća je činjenica saznanje da nam zbog trovanja strada kritično ugrožena ptica, koja krasi nacionalne simbole -rekao je Maksim Karanović iz Društva za zaštitu i proučavanje ptica Srbije.
Ukazano je i da su naučnici procenili da svake godine u Evropskoj uniji više od milion jedinki divljih ptica strada od posledica trovanja olovom.U cilju rešavanja problema trovanja divljih životinja i drugih problema koji uzrokuju stradanje ptica u Srbiji Društvo za zaštitu i proučavanje ptica Srbije pokrenulo je portal poslednjilet.rs.
Pomoću portala gradjani mogu da se upoznaju sa najčešćim uzrocima stradanja ptica kao što su trovanje, krivolov vatrenim oružjem, nezakonito hvatanje, elektrokucija i kolizija.Pored informisanja, oni će putem portala moći da prijave slučajeve stradanja ptica.
„Ukoliko dodjemo do pravovremenih podataka o stradanju ptica to će nam pokazati razmere problema, a onda i pomoći u pronalasku, prijavljivanju i kažnjavanju počinilaca“, kazao je sagovornik
Na taj način je tokom januara i februara ove godine širom Vojvodine i u okolini Beograda zabeleženo prisustvo 13 mladih krstaša. Uginuće krstaša prvi je dokazan slučaj trovanja divlje ptice olovom u Srbiji. U mnogim državama trovanje olovom velika je pretnja po opstanak živog sveta, pre svih ptica. Naučnici su procenili da svake godine u Evropskoj uniji više od milion jedinki divljih ptica strada upravo od posledica trovanja olovom. S.C.