Proizvođači vina iz Oplenačkog vinogorja prvi su u Srbiji koji će imati mogućnost da zaštite male apelacije i tako stanu na pijedestal sa najboljim evropskim proizvođačima vina koji koriste ovaj sistem za isticanje kvaliteta i tipičnosti vina poreklom sa specifičnih i najboljih lokaliteta, navodi se na sajtu Ministarstva poljoprivrede.
U svetu su poznate francuske apelacije „Premier Crus“ i „Grands Crus“ koje u Burgundiji predstavljaju vinogradarske lokalitete, odnosno vina posebnog kvaliteta, a kako je saopšteno na 8. festivalu vina na Oplencu u Topoli, srpska vina su na putu da se pridruže tom prestižnom društvu.
Srbija može uskoro dobiti male apelacije koje se zasnivaju na daleko složenijim parametrima i na naučnim osnovama modelovanja primenom najsavremenijih metoda višekriterijumskih analiza, geografskog informacionog sistema, satelitske daljinske detekcije, preciznog vinogradarstva, projekcije klimatskih promena i drugo.
Nakon dugogodišnjeg rada i istraživanja u oblasti oznaka geografskog porekla, rejonizacije vinogradarskih područja i istraživanja terroir-a, sorti vinove loze i drugo, docent dr Darko Jakšić, zaposlen u Centru za vinogradarstvo i vinarstvo je razradio, testirao i validirao naučni model kojim se dokazuje veza između faktora terroir-a i kvaliteta i tipičnosti vina.
Ovaj model omogućava zaštitu malih apelacija u okviru sistema geografskog porekla, obezbeđuje sveobuhvatnu klasifikaciju i karakterizaciju vinograda i analizira predviđanje klimatskih promena na mikropodručjima na kojima se trenutno nalaze ili su se u prošlosti nalazili vinogradi.
Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede je u ranijem periodu reformisalo sistem geografskog porekla za vina i zakonski omogućilo da proizvođači vina, odnosno njihova udruženja zaštite male apelacije, kao što to rade proizvođači u Francuskoj i nekim drugim poznatim vinskim zemljama.
Male apelacije u Srbiji su: „apsolutne vinogradarske parcele“, „elitne vinogradarske parcele“, „istorijske vinogradarske parcele“ i „organski lokaliteti, odnosno mikropodručja“ kojima se pri deklarisanju i predstavljanju mogu dodavati i sami nazivi tih parcela, odnosno vinogradarskih mikropodručja.
Takav sistem obezbeđuje mogućnost za boljom promocijom domaćih vinara, isticanje bogatstva terroir-a koja brojna vinogradarska područja Srbije imaju, kao i bolje prepoznavanje vina visokog kvaliteta koja su tipična za određene lokalitete, odnosno male apelacije.
Model čija primena omogućava zaštitu malih apelacija i klasifikaciju i karakterizaciju vinograda, a koji je dr Jakšić predstavio 11. juna 2022. godine na 8. festivalu vina na Oplencu ima naziv Konceptualni multifaktorijalni prostorni terroir model (akronim: CMST model).
Taj model se sastoji od sedam složenih podmodela u kojima su primenjene različite metode modelovanja i geografskog informacionog sistema (GIS), a CMST model je upravo validiran na primeru Oplenačkog vinogorja.